Ahmet Albuz
Şehirler İklim Krizinde Neden Ön Planda?
İklim krizinin günlük yaşamımızı tehdit ettiği şu günlerde şehirler, adeta bir savunma hattında. Sel riskinden, aşırı sıcaklara; altyapı zafiyetinden toplu taşımanın yetersizliğine kadar birçok sorun, şehirlerin sınırlarını zorluyor. Sürdürülebilir yaşam, sadece çevreyi korumak değil, gelecekteki afetlere karşı hazırlıklı kentler yaratmakla mümkün.
Peki, Şehirleri Gerçekten Sürdürülebilir Kılan Nedir?
Soru: “Sürdürülebilir şehircilik nasıl hayata geçer?”
Prof. Dr. Ayşe Uyduranoğlu’na göre, nüfus yoğunluğundan ziyade ulaşım, enerji kaynakları, atık yönetimi ve altyapının şekli belirleyici. Özel araçlara mahkûm, enerji güvenliği olmayan ve zayıf atık sistemine sahip şehirlerde ne sürdürülebilirlik ne de yaşanabilirlik mümkün.
Soru: “Nüfus artışı gerçekten en büyük sorun mu?”
Hayır. Gelişen ya da az gelişmiş ülkelerde nüfus hızla artsa da kişi başına karbon ayak izi gelişmiş ülkelere göre oldukça düşük. Örneğin, 2022’de ABD’de kişi başı emisyon 14,56 ton iken, Türkiye için bu rakam 6,6 ton. Kalabalık şehir sorunlu değil; asıl mesele, yanlış şehirleşmiş şehirler.
Döngüsel Ekonomi Modeli Neden Öne Çıkıyor?
Soru: “Döngüsel ekonomi şehirlerde ne fayda sağlar?”
Atığı yeniden üretime kazandıran döngüsel ekonomi, sürdürülebilirliğin bel kemiği. Türkiye’de her 1 kg hammadde ile 1,8 birim ekonomik değer üretilirken, AB’de bu değer 2,3 seviyesine kadar çıkıyor—ekonomik güç ve çevresel dengeyi aynı potada eritiyor.
Karbon Fiyatlandırması Nasıl İşler?
Soru: “Karbon vergisi yoksulları nasıl korur?”
Prof. Uyduranoğlu’ya göre, karbon vergisi ve emisyon ticareti sistemi (ETS) uygulanmalı ama düşük gelirliler gözetilerek. Elde edilen gelir, çevre projeleri ve dayanıklı altyapı için kullanılmalı. Böylece yoksullar da şehrin dönüşümünden faydalanacak.
Akıllı Şehirler ve Dijitalleşmenin Gücü
Soru: “Dijital dönüşüm neden şehir planlamasında önemli?”
Akıllı şehir teknolojileri—AI, büyük veri, sensör sistemleri—enerji, trafik ve hava kalitesi gibi kritik alanları gerçek zamanda yönetmeyi mümkün kılıyor. Bu sayede kaynak israfını azaltırken yönetimde şeffaflık da artıyor.
Kentlerin Yeşil Altyapılarını Unutmak Mümkün mü?
Soru: “Yeşil altyapı şehirleri nasıl dönüştürür?”
Parklar, yağmur bahçeleri, dikey bahçeler ve yağmur suyu toplama sistemleri, estetik olduğu kadar fonksiyonel katkıda bulunur. Isı adası etkisini azaltır, biyoçeşitliliğe destek olur ve su yönetimini güçlendirir.
Bilgi Kirliliğiyle Nasıl Mücadele Edebiliriz?
Soru: “İnfodemiye karşı ne yapmalı?”
Yanlış bilgiler infodemi içinde hızla yayılıyor. ETS gibi karmaşık sistemler hakkında halkı doğru yönlendirmek, eğitim ve şeffaf bilgilendirmeye bağlı. Doğru bilgi, yanlış algıları kırmanın anahtarıdır.
