Ahmet Albuz
“Öğrenciler ev kiralarken hangi hataları yapıyor?”
YKS sonuçlarının açıklanmasıyla öğrenciler yeni şehirlerde ev arayışına girdi. Ancak birçok öğrenci, hukuki bilgi eksikliği nedeniyle kira sürecine hazırlıksız yakalanıyor. Özellikle sözlü anlaşmalar, yazılı belge olmadan yapılan ödemeler ve resmi olmayan konutlar, öğrencileri mağdur edebiliyor. Kira sözleşmesinde yer almayan detaylar, sonradan hem maddi hem de hukuki sorunlara yol açabiliyor.
“Ev kiralarken yazılı sözleşme neden şart?”
Kakıcı & Şimşek Hukuk Bürosu Kurucu Ortağı Av. Elvan Kakıcı Şimşek’e göre, öğrencilerin yapması gereken ilk şey yazılı bir kira sözleşmesi imzalamak. Bu sözleşmede kira bedeli, ödeme tarihleri, artış oranları ve depozito net şekilde belirtilmeli. Sözlü anlaşmalarda ispat yükü kiracıya ait olduğundan, bir anlaşmazlık durumunda hak iddia etmek neredeyse imkânsız hale geliyor.
“Kiradan erken çıkmak öğrenciye neye mal olur?”
Öğrenciler yıl içinde okul değiştirebilir ya da şehir dışına taşınabilir. Ancak kira sözleşmesini feshetmeden evden çıkmak, yasal olarak sorumluluğu ortadan kaldırmaz. Yargıtay’ın kararına göre, kiracı, sözleşme bitmeden ayrılırsa kalan süre boyunca kira bedelinden sorumlu olabilir. Bu nedenle erken tahliye koşulları mutlaka sözleşmeye yazılmalı ve önceden değerlendirilmelidir.
“Kiralanan yerin yasal durumu nasıl anlaşılır?”
Pek çok öğrenci, apart, stüdyo daire ya da günlük kiralık gibi seçeneklere yöneliyor. Ancak bu yerlerin Milli Eğitim Bakanlığı denetiminde olması gerekiyor. Yani “öğrenciye özel” gibi sunulan yerlerin mutlaka yasal izin belgeleri incelenmeli. Aksi halde öğrenciler izinsiz işletilen bir mekânda konakladıkları için hem güvenlik hem de hukuki risk altına girerler.
“Elden kira ödemek neden riskli?”
Şimşek, en büyük hatalardan birinin elden kira ödemesi olduğunu vurguluyor. Yasal olarak belirli bir miktarın üzerindeki ödemelerin banka ya da PTT aracılığıyla yapılması şart. Elden ödeme yapıldığında, ödeme yapıldığını ispatlamak zorlaşıyor. Her ay için detaylı bir makbuz alınmalı: tarih, miktar, ay bilgisi ve iki tarafın imzaları mutlaka yer almalı.
“Evde birden fazla öğrenci varsa sözleşme nasıl olmalı?”
Arkadaş grubuyla ev kiralayan öğrenciler için bir diğer önemli konu, sözleşmenin sadece bir kişinin üzerine yapılması. Bu durumda tüm hukuki sorumluluk sözleşmede adı geçen kişiye ait olurken, diğer öğrenciler kiracı olarak hak talep edemez. En güvenli yöntem; herkesin “müşterek kiracı” olarak sözleşmede yer alması ya da en azından diğerlerinin kefil olarak eklenmesidir.
“Eve sonradan bir arkadaş dahil edilebilir mi?”
Kira sözleşmesine sonradan kişi eklemek isteyen öğrencilerin dikkat etmesi gereken bir diğer konu da kiraya verenin yazılı onayının alınması. Bu durum, ek protokol ile veya mevcut sözleşmeye ek imzalarla resmileştirilmelidir. Ayrıca sözleşmede, kiralanan yerin bir başkasına devri ya da alt kiraya verilmesine ilişkin yasak olup olmadığı mutlaka kontrol edilmelidir.
“Barınma sorunu aileleri nasıl etkiliyor?”
Öğrencilerin yaşadığı barınma krizinin bir boyutu da ailelerin karşılaştığı ekonomik yük. Özellikle İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirlerde 45 bin TL’den başlayan kiralar, aile bütçesini ciddi anlamda zorluyor. Buna ek olarak, depozito, aidat, eşya masrafları ve taşınma giderleri de eklendiğinde, öğrencinin üniversite hayatı daha başlamadan yüksek bir maliyet oluşturuyor.
“Öğrenciler için barınma rehberi neden önemli?”
Av. Elvan Kakıcı Şimşek’in sunduğu bu rehber, yalnızca öğrenciler için değil, aileler için de bir başvuru kaynağı niteliğinde. Barınma krizinin çözümü, sadece ev bulmakla sınırlı değil. Hukuki sürecin doğru yönetilmesi, ileride doğabilecek mağduriyetleri önlemenin tek yolu. Yazılı sözleşme, resmi ödeme yöntemleri ve yasal statü kontrolü, bu süreçte hayati öneme sahip.
