Ahmet Albuz
Neden Konut Kiraları Yatırım Aracına Dönüştü?
- Bir Yatırım Aracı Olarak Konut: Kâr amaçlı konut edinimi, İstanbul’daki kira artışlarının ve sosyal yapının bozulmasının temel nedenlerinden biri haline geldi. Konut, artık barınma değil, kazanç aracına dönüştü.
- Ekonomik ve Yapısal Baskılar: Enflasyon, döviz kuru, plansız kentleşme, göç ve deprem riski gibi faktörler kira baskısını yoğunlaştırıyor.
İstanbul’da Kiralar Neden Bu Kadar Yüksek?
- New York’u Geçen Artışlar: Kiralar, ekonomik verilerle değil; sosyolojik kırılmalarla da açıklanıyor. İstanbul’daki artış hızı, dünyadaki bazı metropolleri geride bıraktı.
- Güvenli Konut Talebi: Deprem ve göç baskısı, güvenli kent içi konut talebini artırarak kira fiyatlarını daha da şişiriyor.
“Paylaşımlı Ev” Nedir—Ve Neden Zorunlu Hale Geldi?
- Bireysel Konut Sahipliği Neredeyse Mümkün Değil: Gençler ve yaşlılar için kent merkezinde bireysel bir yer kiralamak imkânsızlaşmış durumda.
- Zorunlu Kolektiflik: Paylaşımlı evler, isteğe bağlı değil; zorunlu oluşan bir toplu yaşam biçimi. Bu zorunluluk, yeni bir dayanışma biçiminin mayasını oluşturabilir.
Bu Yeni Yaşam Biçimi Kent Dayanışmasını Güçlendirir mi?
- Yeni Formda Dayanışma: Paylaşımlı evler, mahremiyet kaybına rağmen toplumsal yardımlaşma zemini oluşturabilir.
- İkilemler ve Çatışmalar: Mahremiyet ve güven yeniden tanımlanmalı. Bu sistem, uzlaşı kadar sürtüşmeye de yol açabilir.
Mekânsal Ayrışma ve Toplumsal Eşitsizlik Artıyor mu?
- Merkez Semtler Erişilemez Hale Geliyor: Orta ve alt gelir grupları, kent merkezinden fiilen dışlanmış durumda.
- Kent Hakkı Azınlığın Ayrıcalığı: Kentin ekonomik, kültürel ve siyasal imkanları artık yalnızca üst gelir gruplarına açık. Bu durum, toplumsal kopuşu derinleştiriyor.
- Yoksulların Sürgünü: Kentsel rant baskısı, alt gelirli grupları kentin çevrelerine veya daha uzak şehirlere göç etmeye zorluyor. Bu süreç “kent yoksullarının sürgünü” olarak tanımlanıyor.
Sık Sorulan Sorularla Yanıtlar
Neden İstanbul’da kiralar bu kadar arttı?
Cevap: Enflasyon, döviz kuru, çarpık kentleşme, göç ve deprem riski gibi ekonomik ve yapısal problemler kira artışlarına doğrudan baskı uyguluyor.
Paylaşımlı evler nasıl bir çözüm sunuyor?
Cevap: Paylaşımlı evler, bireysel konut ediniminin imkânsızlaştığı durumda, özellikle gençler ve yaşlılar için dayanışma temelli geçici yaşam alanları yaratıyor.
Bu durum topluma nasıl yansıyor?
Cevap: Kentte sınıfsal ayrışma derinleşiyor, aidiyet ve güven sarsılıyor. Paylaşımlı evler kısa vadede dayanışma yaratırken, uzun vadede toplumsal ayrışmayı da besleyebilir.
